Ўзбекистондаги таниқли болалар ёзувчиси ва шоири Лариса Юсупованинг ҳаёти ва ижодига бағишланган ҳужжатли фильм ёш муаллифлар томонидан суратга олинмоқда. Тасма режиссёри Ирода Нурмуҳамедова, оператори Сардор Джумаев. Иккаласи ҳам республикамиз Давлат санъат ва маданият институтининг талабалари.
Йигитлар учинчи йўналишда, йўналиш – “Режиссёр кино ва телевидение” да таҳсил олишмоқда. Уларнинг куратори таниқли кинематограф, хизмат кўрсатган маданият ходими Жахонгир Аҳмедовдир.
“Университетимиз 1997 йилда Президентимиз Фармони билан иккита таълим муассасаси – Тошкент давлат маданияти институти ва Ўзбекистон давлат санъат институти негизида ташкил этилган”, – дейди бўлажак директорлар. Уларнинг фикрига кўра, илгари ушбу ижодий касб вакиллари фақат республиканинг театр коллективлари учун ўқитилган. Ҳозирги кунда институтда санъат ва маданият соҳасида, шу жумладан кино ва телевидение учун кўплаб касблар ўқитилмоқда. Бу ерда амалий ишларнинг назарий кўникмаларига қўшимча равишда фильмлардан фойдаланилади: улар интервюлар, репортажлар, бадиий ва ҳужжатли филмларни суратга олишади.
Масалан, ҳозирги фильм Ҳироднинг муддатли битими. Лариса Юсупова ҳақидаги ҳужжатли фильм ғояси қандай пайдо бўлганлиги ҳақидаги саволга қиз ўзининг келажакдаги расмининг қаҳрамони билан 2019 йил кузида биринчи бўлиб Халқаро китоб кўргазмасида, кейинчалик Тошкентда бўлиб ўтганлигини таъкидлади.
Ирода китоб форумига интервью тайёрлаш учун келган – ўқув дастурида олинган биринчи вазифа. Аммо, афсуски, мен кечикдим. Кўргазма ўз ишини якунлаётган эди. Бироқ, талаба Л.Юсупова билан танишишга ва суҳбатлашишга муваффақ бўлди. Болалар ёзувчиси қизда жуда катта таассурот қолдирди. Лариса Львовна – дилбар, билимдон аёл, актёрлик маҳоратига эга, ажойиб эртакчи, у болалар учун ше’рларини мукаммал ўқийди, болалар билан тил топишишни билади. Ва нафақат болалар билан, балки катталар билан ҳам.
“Ўшанда ҳам менда филм суратга олиш фикри бор эди”, деб таъкидлади ёш режиссёр. Ёзувчи ижоди, болаларга бағишланган асарлари билан янада танишиш ушбу истакда яна бир бор тасдиқланди. Институтда дарслар бошланганда талабаларга ҳужжатли филм суратга олиш вазифаси топширилди.
Бугунги кунга қадар суратга олишнинг асосий қисми аллақачон якунланган. Ушбу материал, албатта, бош қаҳрамон билан узоқ суҳбатни, шунингдек у билан ишлаган ва кўп йиллар давомида дўст бўлган Лариса Юсуповани яхши биладиганларнинг ҳикоялари ва шарҳларини ўз ичига олади. Улар орасида арбоблар ва маданият намоёндалари, ноширлар, журналистлар бор.
Фильм муаллифлари Тошкентдаги Сулаймон Юдаковнинг ёдгорлик квартира-музейида фаолият юритаётган “Майсара” адабий-бадиий клубининг навбатдаги йиг’илишида қатнашдилар. Лариса Юсупова – фаол иштирокчи.
Таниқли ўзбек журналисти Борис Бабаев томонидан ташкил этилган клуб яқинда пандемия сабаб бўлган узоқ танаффусдан сўнг ўз фаолиятини бошлади. Келажакдаги расмнинг асосий характерида кўплаб дўстлар бор. Унинг янги асарлари тақдимотлари, Америкага сафари ҳақидаги қизиқарли ҳикоялари, адиб ижодига баг’ишланган радио дастурлари тингланди.
– Сардор Жумаев менинг синфдошим, – дея давом этади Ҳирод Нурмуҳамедов. – Шунингдек, у келажакдаги кино ва телевизион режиссёр. Менинг филмимда у оператор сифатида ишлайди. У ўзининг профессионал рақамли камерасига эга ва уни ўқув топшириқлари пайтида амалий ишда ишлатади. Биринчи йилдан бошлаб биз қўллаб-қувватлаш ва ўзаро ёрдам муносабатларини ривожлантирдик. Агар Сардор филмни ўзи бошқарадиган бўлса, мен унга ёрдам бераман – мен оператор, ёрдамчи, визажист бўлишим мумкин.
Бу ижодий тандемнинг биринчи ҳамкорлиги эмас. Масалан, С. Джумаев актуал ижтимоий мавзудаги ҳужжатли фильмни суратга олди, унда Ирода суратга олиш жараёнининг ташкилий масалаларини ўз зиммасига олди.
Надежда Степанова