Ўзбекистон Журналистларини қайта тайёрлаш марказининг “Динлараро ва бир дин ичидаги бағрикенглик масалалари” лойиҳаси ташкилот фаолиятида муҳим воқеа бўлди. Лойиҳани амалга ошириш жараёнида тренерлар, менежер, координаторлар ва логистлар диндорлар ҳаёти, мамлакатдаги диний муассасалар фаолияти ҳақидаги ғоя ва қарашларини қайта кўриб чиқишлари керак бўлди.
Лойиҳада иштирок этиш динлараро ва бир дин ичидаги бағрикенгликнинг кўп конфессияли, кўп миллатли жамиятимиз учун беқиёс қадри ва аҳамиятига яна бир бор амин бўлиш имконини берди.
Лойиҳанинг ўқув компоненти 7 та нуқтада – Наманган, Нукус, Бухоро, Тошкент, Урганч, Фарғона ва Андижонда ўтказилди. Олти ой давомида мазкур ҳудудлардаги журналистлар, блогерлар ва фуқаролик жамияти фаоллари учун 7 та икки кунлик тренинглар ҳамда шунча муҳокама диалоглари ташкил этилди.
Тренинг давомида маҳаллий оммавий ахборот воситалари журналистлари, блогерлар ва фуқаролик фаоллари бағрикенглик муаммоси, кўп конфессияли Ўзбекистонда динлараро бағрикенгликнинг аҳамияти ва муаммолари бўйича ўз билим ва хабардорлигини оширишга муваффақ бўлди. Мини-маърузалар, баҳс-мунозаралар ва ақлий ҳужумлар орқали иштирокчилар оммавий ахборот воситаларида ушбу нозик ва кўп қиррали масалани ёритишнинг усул ва ёндашувларини ўзлаштира олдилар. Машғулотлар давомида турли оммавий ахборот воситаларида ушбу мавзуни ёритишнинг ахлоқий, ҳуқуқий ва ижодий жиҳатлари бўйича тушунтиришлар берилди. Бу масалани ижтимоий тармоқларда ёритишда стереотиплар ва “нафрат нутқи”нинг салбий таъсирини тушунтиришга катта эътибор қаратилди.
Иштирокчилар ижтимоий тармоқларда учрайдиган нафрат нутқи, баъзан эса диндорларнинг ҳис-туйғуларини ҳақорат қилишнинг кўплаб мисолларини келтирдилар. Айрим онлайн “воизлар”нинг шов-шувга эришиш тенденцияси мавжуд бўлиб, бу аҳолининг диндорларнинг ҳақиқий ҳаёти ҳақидаги тушунчасини бузади. Тренингнинг қимматли натижаси иштирокчилар томонидан мавзуни маҳаллий мисоллар сифатида ёритиш учун янги ёндашувларни ишлаб чиқиш бўлди.
Мулоқотлар давомида журналистлар ва блогерлар маҳаллий диний муассасаларга ташриф буюришди. Бухородаги Мир-Араб мадрасасига зиёрат уюштирилди. Мадраса катта халқаро нуфузга эга. Унинг битирувчилари орасида ислом оламидаги таниқли давлат ва дин арбоблари бор. Улар орасида Озарбайжон мусулмонлари муфтийси Оллоҳшукур Пошшазода, Шайх Аҳмад Қодиров (Чеченистон Республикасининг биринчи президенти), Чеченистоннинг амалдаги президенти Рамзан Қодиров, машҳур “Тарихи Муҳаммадия” (“Муҳаммад тарихи”) бор. асари муаллифи Алихонтўра Соғуний, Россия ислом уламолари Равил Гаинутдин, Талгат Таджуддин ва бошқалар.
Мадрасада энг замонавий медиа жиҳозлари билан жиҳозланган медиа-марказ мавжуд. Мадраса ёрдамида студияда диний-маърифий мазмундаги “Шукрона”, “Одоб хазинаси” телекўрсатувлари тайёрланмоқда. Мадраса кутубхонасида 2 мингдан ортиқ китоб ва қўлёзмалар мавжуд. Мадрасада Мисрдан келган икки илоҳиёт доктори дарс беради. Мадраса ҳудудида талабаларнинг ҳам, муаллимларнинг ҳам ўқиши, яшаши учун барча шароит яратилган. Мадрасада аёллар ва эркаклар учун 3 ойлик Қуръон курслари мавжуд.
Бухорода бўлиб ўтган мулоқотлар иштирокчилари Архангель Михаил христиан православ черковида ҳам бўлди.
Маъбадга ташрифи чоғида Ота Леонид Петров Маъбаднинг тарихи, ҳар бир черков атрибутининг аҳамияти, ибодат хусусиятлари ва иконалари ҳақида батафсил гапириб берди. Урганчда эса Иоанн Многострадалний ибодатхонаси, Охун бобо масжиди ва Дошқинжон бобо мақбараси зиёрат қилинди. Тошкентдаги Рус православ соборига ташриф уюштирилди.
Бундай ташрифлар натижаларини муҳокама қилиш чоғида журналист ва блогерлар ўзга диндаги муассасаларга илк бор ташриф буюришаётгани, бошқа дин вакилларининг ҳаёти ва диний маросимлари ҳақида жуда кам маълумотга эга эканликларини таъкидладилар.
Деярли барча жойларда барча динлар тарихи ва замонавий муаммоларини фундаментал ўрганиш учун таълим марказини яратиш зарурлиги ҳақида фикр билдиришди.
Журналистларнинг фикрича, журналистик таълим марказларида ушбу мавзу бўйича махсус билимлар ўрганилиши зарур. Ҳақиқий диний, маънавий-ахлоқий қадриятларни кам биладиган ёшлар билан ишлаш муҳимлиги таъкидланди.
Лойиҳа доирасида журналист ва блогерлар диний озчилик вакиллари, уларнинг урф-одат ва маросимлари, диний жамоаларнинг мамлакатимиз ижтимоий ҳаётидаги иштироки ҳақида сифатли контент тайёрлаш бўйича мутахассислардан тавсиялар олди. Хусусан, мавзунинг гендер жиҳатларини ҳисобга олиш, нашрларда қаҳрамонлар фикрига мутаносиб, мувозанат сақлаган ҳолда ёндашишни таъминлаш, мутахассислар фикрига мурожаат қилиш, ахборот манбалари билан пухта ишлаш зарурлиги тушунтирилди. Илмий тадқиқот натижаларига мурожаат қилиш, кўтарилаётган мавзу тарихини чуқур ўрганиш муҳим аҳамиятга эга.
Маҳаллий оммавий ахборот воситаларида чоп этилган журналистик интервюлар, репортажлар ва бошқа материаллар лойиҳанинг ижобий натижаси бўлди. Толерантлик лойиҳаси тренерлар учун ўзига хос “профессионал мувофиқлик” синовига айланди. Деярли ҳар бир тадбирда улар ўзларининг бағрикенглик даражасини, инсоний ва профессионал маданиятини баҳолашлари керак эди.
Лойиҳа ниҳоясига етмоқда, лекин журналистлар ва блогерларнинг иши эндигина бошланмоқда. Олдинда динлараро ва бир дин ичидаги бағрикенглик мавзусини малакали, ижодий ва қизиқарли ривожлантириш учун улкан имкониятлар мавжуд.
Ҳамкасбларимизга муваффақият ва ижодий илҳом тилаймиз!